Ngày hôm nay việc đi chơi đối với anh A có thể quy đổi ra là 100 đồng nhưng ngày mai có khi nó chỉ còn 50 đồng do thời gian, không gian, hoàn cảnh đã khác đi rồi.
Bài toán kinh điển là nếu mỗi giờ bạn kiếm được 10 usd thì bạn nên đi ô tô mất 20 giờ và 25 usd tiền vé hay là đi máy bay mất 2 giờ và 100 usd tiền vé? Tất nhiên là bạn sẽ đi máy bay; nếu như bạn kiếm ít hơn đến mức mà tổng chi phí cho đi ô tô thấp hơn so với đi máy bay thì bạn sẽ lựa chọn đi ô tô.
Bạn có 100 tr; nếu bạn gửi ngân hàng lãi 7tr mỗi năm còn nếu bạn đầu tư vào vàng lãi 10tr mỗi năm; bạn quyết định đầu tư vào vàng. Khi đó chi phí cơ hội là 7tr và lãi thực nhận của bạn là 3tr chứ không phải là 10tr.
Chính phủ nếu muốn không có người chết vì tai nạn giao thông thì chỉ cần giới hạn tốc độ tối đa của mọi phương tiện là 10km/h; thậm chí cấm mọi phương tiện giao thông, người dân chỉ được phép đi bộ. Nếu như thế chắc chắn là không có tai nạn giao thông tuy nhiên cái giá phải trả lại quá lớn. Chính phủ cũng không thể cho phép mọi phương tiện giao thông được di chuyển với tốc độ bao nhiêu cũng được vì sẽ hướng tới thái cực số tai nạn giao thông là tối đa. Câu trả lời là ở đâu đó ở giữa nơi chi phí cơ hội là thấp nhất.
Bài toán kinh tế không chỉ cho doanh nghiệp mà còn cho tất cả mọi người chúng ta
DN có thể tăng giá bán lên tới vô cùng để thu lãi vô cùng nhưng với giá vô cùng thì không ai mua. DN có thể giảm giá tới 0 để bán được nhiều sản phẩm nhất nhưng lại không có lợi nhuận.
Tất cả các quyết định của cá nhân, doanh nghiệp, chính phủ thực chất đều mang tính đánh đổi trong đó chủ thể quyết định hy sinh một chi phí cơ hội để đạt được một điều gì đó mà họ cho rằng sẽ lớn hơn chi phí cơ hội.
Trong kinh tế học khi nhắc tới chi phí là người ta nói tới chi phí cơ hội. Một số quan điểm kinh tế liên quan:
Theo Adam Smith (1723-1790) thì “Hàng hóa giá trị sử dụng càng cao thì giá càng cao”. Về lý thì đúng nhưng nó không giải thích được nguyên nhân tại sao kim cương lại đắt hơn nhiều lần so với nước trong khi nếu không có nước thì không sống được nhưng thiếu kim cương thì không chết.
David Ricardo (1772-1823) là học trò của Adam Smith cho rằng “Chi phí sản xuất càng về sau càng đắt”. Có nghĩa là số lượng sản xuất càng tăng thì chi phí sản xuất cho mỗi đơn vị sản phẩm về sau càng cao hơn. Sẽ giải thích rõ hơn nguyên lý này ở phía sau.
Alfred Marshall (1842-1924) đưa ra mô hình Cung – Cầu. Giá hàng hóa được quyết định bởi người mua và người bán. Nó giải thích được kim cương đắt hơn nước vì kim cương khan hiếm hơn nước. Đây là một trong những nền tảng của kinh tế học.
Nói chung các nhà kinh tế thì có rất nhiều nhưng số người đặt nền tảng cho kinh tế học thì ít; số còn lại chủ yếu phát triển ra các nhánh khác nhau đi vào các ngách hoặc làm rõ thêm các học thuyết kinh tế nền tảng.
Quy luật chi phí cơ hội tăng dần:
Có nghĩa là chi phí cơ hội cho mỗi một đơn vị lợi ích tăng thêm sẽ ngày càng tăng dần. Ví dụ nếu 1 người đào một cái hố được 1m/ngày; thì 2 người không phải là sẽ đào được 2m/ngày mà là 1,7m/ngày. Như vậy tăng thêm 1 người nhưng lợi ích tăng thêm chỉ là 0,7m chứ không phải 1m.
Mô hình kinh tế
Trong sản xuất để ngày càng có thêm về lượng một mặt hàng nào đó thì sẽ phải hy sinh ngày càng nhiều hơn về lượng một mặt hàng khác.
Chúng ta đang bàn tới chi phí cơ hội; ở đây có nghĩa là để có thêm 1 đơn vị sản phẩm X thì phải hy sinh đi hơn 1 sản phẩm Y ( hơn 1 sp Y đó là chi phí cơ hội)
*Mỗi một lựa chọn sai lầm, lấy đi nhiều thứ của bạn. Vào cộng đồng đánh giá giáo dục Edu2Review mỗi ngày và cập nhật thông tin về các tổ chức giáo dục để có quyết định đúng.
Minh Quang
Edu2Review - Cộng đồng đánh giá giáo dục hàng đầu Việt Nam
