Thực tập luôn là vấn đề nóng bỏng mà các bạn sinh viên quan tâm và lo lắng. Trước đây, việc thực tập gần như luôn được mặc định là không lương, nhưng kèm theo sự phát triển ngày càng nhanh của xã hội thì đã không còn như thế nữa. Vậy việc thực tập không lương là lợi hay là hại?
Thực trạng hiện tại – thực tập không lương
Thực tập là hình thức sinh viên làm trong một công ty hay môi trường làm việc chuyên nghiệp để có được kinh nghiệm liên quan đến ngành nghề dự định trong tương lai. Tuy nhiên nó khác với công việc bán thời gian, và các bạn cũng không có trách nhiệm, nghĩa vụ như một nhân viên chính thức.
Thực tập là một kinh nghiệm làm việc và học hỏi chứ không phải là một công việc. Kinh nghiệm thực tiễn sẽ cho phép các bạn đạt được những kỹ năng mới, xây dựng sự tự tin và tăng cường năng lực chuyên môn. Thông qua thực tập, các bạn có thể khám phá, trải nghiệm những lựa chọn nghề nghiệp và mở rộng mạng lưới các mối quan hệ, thậm chí giúp các bạn có được những công việc tiềm năng.
Việc thực tập không lương mang lại cho bạn rất nhiều cơ hội việc làm trong tương lai
L.M.N, sinh viên năm cuối trường Đại học S. cho biết cậu vừa từ chối việc thực tập 3 tháng không lương tại một tập đoàn nước ngoài. “Rất đông bạn bè mình đi thực tập đều được trả lương. Mình nghĩ nơi nào có chính sách trả lương cho sinh viên thực tập là ở đó công bằng với người làm và hoạt động kinh doanh tốt, có nhiều cơ hội lâu dài cho mình. Hơn nữa, sắp ra trường mình cũng cần chi tiêu nhiều khoản nên thu nhập cũng là vấn đề quan trọng”, N. bộc bạch.
Ngược lại, một sinh viên trường Đại học Kinh tế TPHCM đã chấp nhận đi thực tập không lương 3 - 6 tháng để có cơ hội làm việc tại một tập đoàn nước giải khát mà cậu mong muốn từ lâu. Nhưng bạn cũng đã thể hiện nỗi ái ngại của mình: “Ở nhiều công ty, sinh viên thực tập làm việc không khác nào các nhân viên chính thức, thậm chí còn làm nhiều việc hơn, nếu không được trả lương là rất bất công, thiếu động lực để mình gắn bó. Nếu được trả lương, sinh viên sẽ muốn cống hiến và gắn bó lâu dài hơn với doanh nghiệp.”
Nhiều bạn trẻ nói “không” với việc thực tập không lương
Thực tế gần đây, không chỉ các công ty nước ngoài mà nhiều công ty trong nước có chính sách trả lương cho sinh viên thực tập. Việc “đòi” lương trong kỳ thực tập cho thấy các bạn đã nghiêm túc xem đây là quá trình làm việc thực sự, chứ không đơn thuần chỉ là điểm số, bản báo cáo hay ý kiến đánh giá để về nộp cho nhà trường.
Lợi bất cập hại
Nói về thực tập không lương, có rất nhiều bạn trẻ đặt câu hỏi: “Tại sao tôi lại phải làm việc không công từ 3 - 6 tháng trong khi họ có thể kiếm được tiền (hoặc tiết kiệm được chi phí) dựa trên chính sức lao động và thời gian của tôi?”
Các bạn trẻ cảm thấy mình bị lợi dụng khi thực tập không lương
Khi nhận ra rằng các doanh nghiệp sẽ chẳng tốn một đồng nào trong việc trả lương cho thực tập sinh, hiển nhiên cảm giác về trách nhiệm của phần lớn các bạn cũng gần như bằng 0. Các bạn cũng chẳng buồn cố gắng nữa, vì dường như công sức mà các bạn bỏ ra cũng sẽ không gặt hái được điều gì cả. Cuối cùng, sinh viên không học được thêm điều gì (vì thiếu động cơ và sự nỗ lực), còn doanh nghiệp cũng chẳng thu được gì, ngoại trừ việc lãng phí rất nhiều thời gian và tiền bạc.
Học phí ngày một tăng cao, mà sinh viên còn phải oằn mình chống chọi với sinh hoạt phí cao ngất ngưỡng nơi thành phố. Khi “cõng” thêm chi phí đi thực tập, hiển nhiên không phải sinh viên nào cũng có thể chịu được. Do vậy, rất nhiều sinh viên bỏ dở các kỳ thực tập không lương giữa chừng hoặc “một đi không trở lại”, dù cho các bạn rất muốn được làm việc tại đó.
Gánh nặng tài chính đè nặng khiến các sinh viên không thể tiếp tục việc thực tập không lương
Việc thực tập không lương cũng có thể gây hại đến công ty, doanh nghiệp. Sinh viên gặp khó khăn trong việc tiếp cận với môi trường làm việc thực tế dẫn đến thiếu những kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết. Trong tương lai, chính các doanh nghiệp sẽ phải “hứng chịu” trong việc tìm người phù hợp. Nhìn xa hơn, nền kinh tế với lực lượng lao động không đáp ứng được yêu cầu sẽ rất khó để có thể phát triển bền vững trong tương lai.
Lương có phải là tất cả?
Ở một góc nhìn khác, việc thực tập chính là một cách để học hỏi, thu nhặt kiến thức giống như một lớp học. Và hãy nhớ rằng, bạn không được trả tiền để đi học! Thật sự thì với vai trò là một thực tập sinh, bạn không thể cống hiến gì nhiều, và thậm chí công ty còn phải chịu trách nhiệm vãn hồi những sai lầm mà bạn đã tạo ra do thiếu kỹ năng và kinh nghiệm.
Những sai lầm trong đợt thực tập có thể gây ảnh hưởng lớn đến công ty
Các công ty sẽ phải dành thời gian và nguồn lực để đào tạo thực tập sinh và cho phép các bạn tiếp cận với các kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết. Việc thực tập là dịp để học tập, nên đây không phải là một công việc để được trả lương, và thực tập sinh cũng không giữ vai trò của một nhân viên.
Đương nhiên, khi thực tập không lương, bạn sẽ được “cầm tay chỉ việc” tận tình. Còn nếu được trả tiền, bạn sẽ phải chịu áp lực hơn rất nhiều, phải tự tìm hiểu, tự thân vận động để đúc rút kinh nghiệm.
Việc thực tập có lương tạo nhiều áp lực cho bạn
Làm bao nhiêu thì hưởng bấy nhiêu, nên nhớ rằng kiếm được đồng tiền không dễ như bạn tưởng. Vì vậy, việc thực tập có lương có thể mang đến cho bạn quá nhiều áp lực không cần thiết, và việc tự mày mò học tập sẽ không hiệu quả nếu bạn không có những phương pháp đúng đắn.
Nói chung, việc thực tập không lương lợi hay hại là còn tùy vào quan điểm và cách học tập của mỗi người. Tuy nhiên, một điều quan trọng mà bạn cần nhớ là “thái độ quyết định tất cả”. Có lương hay không lương thì bạn cũng cần có sự nhìn nhận đúng đắn về kỳ thực tập và thái độ làm việc sao cho hiệu quả nhất. Chúc bạn mau chóng tìm được một công việc thực tập như ý nhé!
*Hãy truy cập Edu2Review mỗi ngày để tìm hiểu những cơ hội thực tập hấp dẫn.
Yến Nhi tổng hợp
Edu2Review - Cộng đồng đánh giá giáo dục hàng đầu Việt Nam
