Nếu như bạn muốn thành công thì tất nhiên phải trải qua rất nhiều gian nan, vất vả, thậm chí phải đánh đổi cả mồ hôi và nước mắt. Đây cũng chính là điều mà không ít các bạn du học sinh khi du học ở Nhật Bản phải đối mặt. Bởi vì cuộc sống du học ở Nhật không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng.
Để có thể đặt chân đến đất nước mặt trời mọc du học, bạn chỉ có ước mơ và quyết tâm thôi thì vẫn chưa đủ. Bạn phải cần tìm hiểu cả những yếu tố chủ quan lẫn các yếu tố khách quan từ bên ngoài. Đó là những khó khăn và thách thức khi đi du học ở Nhật Bản.
Những khó khăn khi du học ở đất nước Nhật Bản
1. Các khoản chi phí tốn kém
Khó khăn được đề cập đến đầu tiên mà các du học sinh thường gặp phải là các khoản chi phí. Chi phí này bao gồm cả học phí và phí sinh hoạt hằng ngày. Bạn sẽ không cần lo lắng quá nhiều về vấn đề này, nếu như bạn xuất sắc và có được trong tay một suất học bổng của Chính phủ Nhật. Ngược lại, nếu như bạn du học tự túc thì đây lại là một trở ngại rất lớn và cần đặc biệt chú ý đến những điều sau:
- Có nền kinh tế ổn định và vững chắc từ gia đình (có thể hiểu là tương đương với mức thu nhập của một gia đình giàu có ở Việt Nam)
- Về mặt tài chính, bạn sẽ phải tự túc lo cho bản thân mình. Điều này có nghĩa là bạn phải lên kế hoạch chi tiêu hợp lý và tìm việc làm thêm để có thêm thu nhập
- Ở các trường đại học quốc lập, học phí phải trả không phân loại theo ngành học mà do Chính phủ quy định và bằng với 60% khoản học phí của các trường đại học tư lập. Còn ở các trường tư lập, có nhiều mức học phí khác nhau theo trường và theo ngành. Mặt khác, sinh viên còn phải nộp một khoản tiền nhập học trung bình khoảng 280,000 yên vào năm đại học đầu tiên
- Với các trường trung cấp, mức học phí không có sự khác biệt lớn với các trường đại học, cũng phân theo ngành học
- Nhật Bản là một quốc gia có chi phí sinh hoạt đắt đỏ. Trong đó Tokyo và Osaka được xem như 2 thành phố có mức chi phí cao nhất. Nếu như bạn có dự định sẽ sinh sống tại Tokyo và tự xoay sở toàn bộ các khoản phí thì bạn cần có khoảng ít nhất từ 300,000 yên, gồm: tiền thuê nơi ở, trang trí, đồ dùng sinh hoạt để có thể ổn định được cuộc sống lúc đầu
2. Trở ngại về mặt ngôn ngữ
Nhật Bản tuy là một nước đông người ngoại quốc nhưng lại chỉ coi trọng quốc ngữ. Vì vậy, hầu hết các cuộc giao tiếp đều sử dụng tiếng Nhật, rất ít khi giao tiếp sử dụng tiếng Anh. Tuy nhiên, rất nhiều du học sinh sang Nhật du học lại chẳng biết gì về điều này. Và điều tất yếu là họ sẽ không hiểu được tiếng Nhật, gặp khó khăn hoặc không theo kịp được bài giảng và không thể nào xin được việc làm thêm.
Nhật ngữ thực sự là một ngôn ngữ rất khó để học. Bởi vì lý do này nên bạn cần phải cố gắng học và trau dồi trình độ ngoại ngữ, văn hóa cho chính mình bằng cách học, đọc sách hay đi làm thêm hoặc có thể qua hình thức trọ "stay – home" (tạm dịch là sống cùng với chủ nhà).
Đối với các bạn du học sinh theo học các khóa học quốc tế sau bậc đại học, học các chương trình thạc sĩ hoặc tiến sĩ bằng tiếng Anh nên có rất ít điều kiện học tiếng Nhật. Trong trường hợp này, các bạn nên tham dự các khóa học tiếng Nhật thời gian ngắn và cũng có thể tăng trình độ tiếng Nhật thông qua việc giao tiếp với người Nhật hằng ngày.
Đối với bậc đại học thì các du học sinh thường có một năm tại các khóa học dự bị đại học, đây là thời gian để các bạn phải học tiếng Nhật. Kể cả sinh viên cao đẳng và trung cấp cũng phải học một khóa học giống như vậy.
Bất đồng về mặt ngôn ngữ (Nguồn: NeverEndingVogage)
Với trường hợp bạn muốn tự học tiếng Nhật ở Việt Nam thì phải chuẩn bị học từ rất sớm và nên tham gia các cuộc thi tiếng Nhật được tổ chức hằng năm. Bởi vì bạn cần có chứng chỉ tiếng Nhật cấp 1 thì mới có thể đảm bảo việc tiếp thu được lượng kiến thức ở các ngôi trường cao đẳng và đại học.
3. Áp lực học tập
Về mặt kỷ luật thì chắc không ai có thể "khó tính" hơn người Nhật. Do vậy mà áp lực khi học tập tại đây rất lớn. Bên cạnh những khó khăn về mặt tiền bạc, cuộc sống thì mặt học tập cũng gây ra sự mệt mỏi đối với du học sinh.
Thiết bị giáo dục hiện đại ở Nhật, chương trình học căng thẳng cùng với người giảng dạy là các giáo sư, tiến sĩ nên việc đòi hỏi cao ở sinh viên là điều tất yếu. Chỉ một hành vi gian lận nhỏ khi đi thi thôi cũng là việc khó được chấp nhận tại xứ phù tang này. Bởi thế nên du học sinh khi du học ở Nhật Bản có áp lực về việc học tập rất kinh khủng, nhiều trường hợp nặng đến mức dẫn đến tình huống tự tử.
4. Các thủ tục rắc rối
Nhật Bản được biết đến với hệ thống pháp luật cực kỳ nghiêm minh. Cho dù trong vòng 5 năm gần đây, những yêu cầu về du học Nhật Bản đã được nới lỏng để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các du học sinh, nhưng vẫn còn một số rắc rối, khó có thể giải quyết nhanh gọn. Quá trình làm các thủ tục khi sinh hoạt và học tập tại đất nước Nhật rất phiền phức và khá chặt chẽ, nếu như bạn không cẩn thận, dù chỉ là sai sót nhỏ cũng sẽ làm giảm cơ hội được du học ở nước này.
Cho đến thời điểm hiện tại, nước Nhật vẫn chưa có một chính sách đồng bộ để đón nhận du học sinh. Vì vậy, đa số các trường đại học vẫn chưa có nhiều cơ hội thu hút số lượng lớn sinh viên quốc tế. Bên cạnh đó, việc thiếu thông tin và các cơ sở cung cấp dịch vụ du học cũng gây cản trở không ít cho du học sinh Việt Nam.
5. Thay đổi về khí hậu và múi giờ
Khi phải sinh sống ở một đất nước xa lạ, vấn đề các bạn thường gặp chính là múi giờ, khó có thể thường xuyên kết nối/liên lạc với người thân những lúc cần thiết.
Có những bạn có thể thích nghi nhanh chóng, nhưng một số khác lại mất kha khá thời gian để điều chỉnh giờ sinh hoạt, nghiêm trọng hơn nữa là phải nhờ đến sự giúp đỡ của bác sĩ. Ảnh hưởng của việc chênh lệch múi giờ không hề nhỏ, sức khỏe của các bạn sẽ bị xuống dốc nhanh chóng, cơ thể mệt mỏi dẫn đến kết quả học tập và làm việc cũng xấu dần.
Kế đến là khí hậu. Sức đề kháng của bạn nếu không tốt sẽ rất dễ gặp vấn đề, nhất là khi vào mùa đông, không khí lạnh và có cả tuyết rơi. Vì thế nên cần có sự chuẩn bị tốt để khí hậu không gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bản thân.
6. Cuộc sống làm thêm vất vả
Thực tế vấn đề xin việc ở Nhật không đơn giản như chúng ta vẫn nghĩ. Ngay cả cơ hội xin việc làm của người Nhật bản xứ cũng còn rất thấp thì nói gì đến cơ hội của các du học sinh. Ở Nhật, nếu như bạn có anh chị em, người quen hoặc được trường giới thiệu thì cơ may các bạn mới có thể đi làm được, nếu không thì sẽ rất khó nếu vốn tiếng Nhật của bạn hạn chế. Với những công việc có mức lương cao và không có quá nhiều áp lực thường đòi hỏi vốn tiếng Nhật tốt và trình độ học vấn cao.
Như các bạn đã biết, luật pháp Nhật Bản đã quy định, du học sinh chỉ được phép làm thêm 4 giờ/ngày và không được làm quá 28 giờ/tuần. Tiền lương trung bình cho 1 giờ làm thêm vào khoảng 750 yên (tức là khoảng 160 nghìn tiền Việt). Vậy thì với 28 giờ/tuần thì các bạn có thể để dành được số tiền khá là ít so với các khoản phí sinh hoạt, học phí, thường dao động từ 40,000 yên đến 60,000 yên (khoảng 8 triệu đến 12 triệu đồng) tùy theo ngôi trường mà bạn theo học.
Nếu như các bạn muốn có thêm thu nhập, nghĩa là làm cùng một lúc cả hai công việc. Quả thực, điều này không đáng để bạn hi sinh đến vậy, bởi nó đồng nghĩa với việc trái pháp luật, đi làm không giấy phép, ăn uống không đúng bữa, trong giờ lên lớp không thể tiếp thu bài giảng chỉ vì quá mệt mỏi…
7. Bị các trung tâm du học lừa gạt
Khi quyết định sẽ du học, các bạn thường sẽ tìm đến trung tâm tư vấn du học đăng ký dịch vụ du học Nhật Bản để được trung tâm hỗ trợ các giấy tờ cần thiết, làm đúng thủ tục và rút ngắn thời gian. Thế nhưng đã có không ít các trường hợp các gia đình và học sinh/sinh viên bị lừa gạt, vừa mất tiền vừa gặp nhiều rắc rối khó giải quyết.
Một ví dụ điển hình là một gia đình ở Thái Bình. Sau khi đã đóng tiền học phí một năm cho công ty, khi người con sang Nhật học được 6 tháng, đến 6 tháng tiếp theo nhà trường thông báo phải nộp tiền học.
Đến lúc này cả gia đình mới biết được rằng trung tâm chỉ mới đóng 6 tháng thôi, 6 tháng còn lại gia đình vẫn phải tiếp tục đóng cho nhà trường. Khi gia đình này gọi hỏi trung tâm thì chỉ nhận được câu trả lời phũ phàng “Học phí 1 năm trong đó 6 tháng học tiếng tại Việt Nam, còn lại là 6 tháng ở bên Nhật"!!!
Một số lưu ý dành cho du học sinh Nhật Bản
Với các bạn du học sinh Nhật Bản, có những điều sau đây có thể sẽ giúp ích cho các bạn:
- Có thể uống ngay các vòi nước máy công cộng ở Nhật
- Tôn trọng người cao tuổi là điều quan trọng
- Tỷ lệ tự sát ở Nhật rất cao
- Bạn nên tập quen dần với việc ăn cá sống
- Nhật Bản là một đất nước an toàn
- Người Nhật bất kể bao nhiêu tuổi đều mê truyện tranh
- Phương tiện đi lại là tàu điện ngầm
- Không khí ở Nhật rất trong lành
- Thời gian làm việc của một nhân viên ở công ty Nhật là từ 10 giờ đến 16 giờ/ngày
- Cảnh sát ở Nhật khá là thân thiện và lịch sự
- Xe đạp có thể dựng bên ngoài các cửa hàng, siêu thị
- Thường xuyên xảy ra động đất nhẹ ở Nhật
- Các ngôi nhà ở Nhật đều được thiết kế để chống động đất
Việc du học cũng như mọi việc trên đời, đều có hai mặt: tích cực và cả tiêu cực. Thành công trên con đường du học Nhật Bản cũng đã đến với rất nhiều du học sinh, quan trọng hơn cả là bạn cần phải tìm hiểu kỹ về thực tế cuộc sống ở Nhật Bản, đừng để những khó khăn, thách thức cản trở con đường vươn tới tương lai tươi sáng của chính mình.
Ngọc Trân (Tổng hợp)
