Nhật Bản là điểm đến trong mơ của nhiều du học sinh với sự đầu tư kinh phí lớn cho hệ thống giáo dục của mình. Đây còn là một trong những quốc gia có nền giáo dục đẳng cấp và chất lượng quốc tế, kết hợp với việc vận dụng các công nghệ khoa học kỹ thuật trong giảng dạy, cũng như rất quan tâm đến hoạt động ngoại khóa hỗ trợ cho việc học chính của sinh viên.
Phòng đọc tạp chí trong thư viện hiện đại của Đại học Tokyo (Nguồn: u-tokyo.ac)
Một trong những chương trình hỗ trợ tài chính học tập hấp dẫn nhất của Nhật Bản là học bổng MEXT, hay còn gọi là học bổng Monbukagakusho. Nếu đủ điều kiện, bạn sẽ được chi trả toàn bộ các loại chi phí xuyên suốt quá trình học, thậm chí đến vé máy bay cũng được tài trợ.
Những kinh nghiệm sau đây sẽ giúp bạn hiểu sâu hơn về thông tin và cách săn học bổng du học Nhật Bản.
Sơ lược về học bổng chính phủ MEXT
Học bổng MEXT có 7 loại khác nhau dành cho 7 chương trình, thông thường các bạn du học sinh Việt Nam đi theo dạng học bổng đại học (sang Nhật học đại học) và sau đại học (làm đề tài nghiên cứu ở Nhật). Mỗi chương trình có những điều kiện xin học bổng, mức trợ cấp và thời gian cấp khác nhau.
1. Học bổng đại học
- Giá trị học bổng: Toàn phần (học phí, chi phí ăn ở và vé máy bay).
- Kỳ nhập học: Tháng 4 hoặc tháng 10/2019.
- Điều kiện ứng tuyển:
- Tuổi: Ứng viên sinh từ ngày 2/4/1994 đến 1/4/2002.
- Điểm trung bình 3 năm trung học phổ thông: 7.5.
- Trình độ tiếng Nhật tối thiểu N3 và IELTS 5.5.
- Nếu ứng viên có nguyện vọng học bằng tiếng Anh thì phải đạt IELTS tối thiểu 6.0, ưu tiên ứng viên có thành tích cao trong kỳ thi EJU (Examination for Japanese University Admission hay EJU, là kỳ thi được tổ chức nhằm mục đích đánh giá năng lực tiếng Nhật cần thiết và trình độ kiến thức cơ bản của du học sinh có nguyện vọng theo học tại các trường đại học của Nhật Bản. Kết quả EJU được đa số các trường đại học của Nhật sử dụng để xét tuyển nhập học).
- Ưu tiên ứng viên có thành tích cao trong các giải quốc gia, khu vực và quốc tế, như thi hùng biện, khoa học, thể thao, văn hóa, nghệ thuật...
Khung cảnh trường Đại học Nayoga (Nguồn: japanest)
2. Học bổng sau đại học
- Giá trị học bổng: Toàn phần (học phí, chi phí ăn ở và vé máy bay).
- Điều kiện ứng tuyển:
- Tuổi: Ứng viên sinh sau ngày 2/4/1984.
- Điểm trung bình đại học hoặc sau đại học: 7.5 (theo thang điểm 10); 3.0 (theo thang điểm 4).
- Trình độ tiếng Nhật tối thiểu N2.
- Nếu ứng viên có nguyện vọng học bằng tiếng Anh thì phải đạt IELTS tối thiểu 6.5.
- Ưu tiên ứng viên nộp bản kèm tóm tắt luận văn tốt nghiệp bằng tiếng Anh hoặc bài viết luận mang tính học thuật bằng tiếng Anh.
- Thông tin về kỳ thi:
- Tuyển chọn hồ sơ: Thời gian tiếp nhận hồ sơ từ ngày 28/5 và 29/5.
- Thi viết (dành cho ứng viên vượt qua vòng tuyển chọn hồ sơ): Ngày 5/7.
- Thi vấn đáp (dành cho ứng viên vượt qua vòng thi viết): Ngày 31/7 – 2/8.
Du học sinh tại Đại học Tokyo (Nguồn: fuji-edu)
Tỷ lệ chọi hệ đại học sẽ cao hơn so với hệ sau đại học, vì vậy cơ hội trúng tuyển đại học thường thấp hơn.
Học bổng MEXT rất được các bạn sinh viên quốc tế ưa chuộng vì nó không quản lý đối tượng giành học bổng gắt gao. Học xong các bạn có thể xin ở lại Nhật và đi làm chứ không bị buộc phải về nước như các loại học bổng khác.
Kinh nghiệm săn học bổng du học Nhật Bản – MEXT
1. Chuẩn bị hồ sơ
- Bước 1:
Theo dõi thông tin trên trang web của Bộ Giáo dục (moet.gov.vn), đồng thời sẽ có đường dẫn về mẫu hồ sơ đăng ký thi học bổng dành cho tất cả các ngành trong cả nước, có cả học bổng trung cấp, cao đẳng, đại học và thạc sĩ.
Lưu ý, có rất nhiều mẫu đơn khác nhau nên bạn phải tìm đúng mẫu đơn học bổng và năm mình thi.
Hãy tìm cho mình một mentor (tạm dịch: người hướng dẫn) – đó là các anh chị đi trước đã từng nhận được học bổng chính phủ MEXT. Những mentor này là những người có kinh nghiệm “thực chiến”. Họ sẽ cho bạn những lời khuyên bổ ích từ việc chuẩn bị hồ sơ cho đến ôn thi và phỏng vấn.
Trải nghiệm của du học sinh tại Nhật Bản (Nguồn: unsplash)
- Bước 2:
Đối với học bổng chính phủ MEXT hệ đại học
Điều bạn cần làm là trau chuốt bộ hồ sơ của mình càng lung linh càng tốt. Với các bạn apply học bổng học đại học, điểm số cấp 3 sẽ là yếu tố quyết định. Thế nên tốt hơn hết là bạn nên có một học bạ kèm theo một bảng điểm gây ấn tượng, với các thành tích giải tỉnh, thành phố, quốc gia hay quốc tế càng tốt.
Nếu như bảng điểm cấp 3 của bạn không quá xuất sắc? Bạn có thể bù lại khoản điểm số bằng khả năng ngoại ngữ, ví dụ: Điểm số cao khi sở hữu tấm bằng JLPT tiếng Nhật hoặc bằng IELTS, TOEIC, TOEFL thể hiện khả năng tiếng Anh sẽ giúp làm nổi bật hồ sơ của bạn.
Ngoài ra, bạn nên liệt kê các hoạt động xã hội đi kèm với thư giới thiệu. Thư giới thiệu của bạn tốt nhất nên được viết bởi những người có học vị cao, ví dụ như các thầy cô trưởng phó khoa hay các giáo sư, tiến sĩ...
Hoạt động với hội VYSA Osaka – Hội sinh viên Việt Nam ở Osaka (Nguồn: Facebook)
Đối với học bổng chính phủ MEXT bậc sau đại học
Thay vì bảng điểm GPA trong quá trình học đại học, bạn nên nhấn mạnh vào đề cương nghiên cứu. Khả năng và thành tích nghiên cứu của bản thân sẽ là yếu tố quyết định. Bên cạnh việc học tập tốt, bạn nên có thêm nhiều công trình nghiên cứu liên quan đến ngành học.
Hoặc nếu các nghiên cứu của bạn có giải thưởng thì bạn sẽ càng có nhiều lợi thế. Ngoài ra, hãy làm nổi bật khả năng thích ứng với môi trường học tập quốc tế. Đừng quên nhấn mạnh vào khả năng nghiên cứu độc lập của bạn.
Khi chọn đề tài luận án/nghiên cứu của mình, hãy ưu tiên các đề tài mang tính thực tiễn. Người Nhật rất coi trọng các ứng dụng của nghiên cứu vào đời sống, khoa học. Vì vậy, bạn có thể tìm hiểu về các vấn đề hiện có ở Việt Nam và định hướng tìm giáo sư/ngành học thuộc lĩnh vực phù hợp tại Nhật Bản.
2. Một số lưu ý cho vòng hồ sơ
- Trình bày hồ sơ như thế nào? Hồ sơ phải nêu được năng lực của bạn, trình bày rõ ràng, dễ nhìn. Mọi thứ phải được liên kết với nhau thật dễ hiểu và logic.
- Thư giới thiệu, phải được gửi kèm trong phong bì có dán niêm phong của trường/người giới thiệu, vì người Nhật đề cao sự bảo mật cũng như sự trang trọng trong hình thức.
- Nên nộp hồ sơ trước thời điểm hết hạn khoảng 2-3 tháng đề phòng trường hợp bạn cần bổ sung thêm giấy tờ.
Tòa nhà khoa Human Sciences ở Suita campus, Đại học Osaka (Nguồn: Wikipedia)
Chọn trường cho chuẩn
Trước hết, bạn nên chọn trường quốc lập/công lập (các trường do chính quyền địa phương như các tỉnh thành lập) vì chất lượng đảm bảo và uy tín hơn so với các trường dân lập.
Thứ nhất, phải xác định được mục tiêu một cách rõ ràng. Nên chọn xem nội dung học nào phù hợp với khả năng, xác định mình muốn học những gì để có thể theo đuổi đến cùng.
Sau khi các bạn đã tìm ra được mục tiêu thì nên chọn trường theo tỷ lệ chọi. Các bạn nên chọn những trường phù hợp với khả năng để tăng tỷ lệ được nhận vào hoặc những trường có anh chị, người quen đã từng học để nắm được nhiều thông tin hơn.
Tốt nhất, bạn hãy tìm thông tin đầy đủ về trường, ví dụ: Trong những năm trở lại đây có nhận sinh viên du học hay không? Hàng năm nhận bao nhiêu sinh viên theo chương trình học bổng MEXT? Trong số đó có bao nhiêu sinh viên người Việt Nam và năm nay chỉ tiêu nhận là bao nhiêu?...
Thứ hai, xem trường đó ở đâu. Ở thành phố lớn thì mức sống sẽ cao, tất nhiên tiền học bổng đủ cho bạn sống không đến nỗi vất vả nhưng dù sao thì có tiền dư giả thì vẫn hơn. Ngoài ra, bạn cũng không nên chọn trường ở một vùng xa xôi hẻo lánh, trước giờ chưa ai tới nếu bạn sợ buồn chán.
Thứ ba, xem trường có ký túc xá hay không, nếu không được ở trong ký túc xá thì tiền nhà cũng là một khó khăn lớn và cần bạn chuẩn bị ngân sách phù hợp.
Housing Office, nơi cung cấp chỗ ở chất lượng cao với mức giá phải chăng cho du học sinh của Đại học Tokyo (Nguồn: u-tokyo.ac)
Đi thi
Sau khi vượt qua được vòng sơ khảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bạn sẽ phải tham dự kỳ thi viết và thi vấn đáp do Đại sứ quán tổ chức.
1. Phần thi viết
Bậc đại học: Các môn thi của mỗi ngành học là khác nhau.
Cụ thể các môn thi cho các khối thi ngành học như sau:
- Khối Khoa học xã hội: Thi 3 môn, bao gồm Toán, tiếng Anh, tiếng Nhật; mỗi môn 60 phút.
- Khối Khoa học tự nhiên: Khối này được chia thành 2 khối nhỏ. Khoa học tự nhiên 1 (thi 5 môn: Toán, Lý, Hóa, tiếng Anh, tiếng Nhật; mỗi môn 60 phút) và Khoa học tự nhiên 2 (thi 5 môn: Toán, Hóa, Sinh, tiếng Anh, tiếng Nhật; mỗi môn 60 phút).
Bậc sau đại học: Các bạn sẽ thi viết 2 môn là tiếng Anh và tiếng Nhật, mỗi môn 60 phút.
Tài liệu ôn thi: Tham khảo và làm thử các bài thi viết của những năm trước. Làm càng nhiều càng tốt, giống như giải đề luyện thi đại học vậy!
Không biết tiếng Nhật có sao không? Tất cả các bạn xin học bổng đều phải thi tiếng Nhật, mặc dù học bổng không yêu cầu bạn phải biết sử dụng ngôn ngữ này.
2. Phần phỏng vấn
Phần thi viết chiếm 70% kết quả, nhưng không có nghĩa 30% của phần phỏng vấn không quan trọng.
Để chuẩn bị tốt cho vòng này, bạn nên chuẩn bị trước những việc sau:
- Viết một đoạn giới thiệu về bản thân mình bằng tiếng Nhật. Hãy chân thành chia sẻ! Đừng xem nhẹ những “chiến tích” như tham gia các hoạt động xã hội, sinh hoạt nhóm, đoàn đội. Vì điều này cho thấy khả năng hòa nhập, làm việc theo nhóm của bạn. Cũng đừng quên nhắc đến những kỷ niệm liên quan đến nước Nhật, người Nhật, món ăn Nhật… vì điều này có thể sẽ làm cho người phỏng vấn hào hứng hơn khi nghe bạn nói.
- Ngoài phần giới thiệu bản thân thì bạn cũng nên chuẩn bị cho các nội dung như: kế hoạch học tập, đề tài nghiên cứu, vì sao muốn du học ở Nhật mà không phải là một nước nào khác, dự định sau khi học xong.
- Hãy cho thấy bạn muốn học thêm tiếng Nhật, tìm hiểu thêm về đất nước, con người, văn hoá Nhật
Một số mẹo phỏng vấn
- Hãy đến đúng giờ
- Ăn mặc lịch sự. Trang phục được khuyến khích là mặc suit/vest.
- Trả lời ngắn gọn, rõ ràng.
Kết
Hy vọng bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về kinh nghiệm săn học bổng du học Nhật Bản MEXT. Hãy bắt đầu săn học bổng ngay bây giờ để không bỏ lỡ cơ hội nào bạn nhé!
Nhật Ánh (Tổng hợp)
