Khái niệm tư duy phản biện từ lâu đã không còn xa lạ trên thế giới. Nhưng liệu bạn đã hiểu rõ về nó? Tư duy phản biện là gì? Làm thế nào để rèn luyện kỹ năng phản biện cho bản thân? Hãy cùng Edu2Review mổ xẻ vấn đề này nhé.
Hiểu đúng về tư duy phản biện
Không nên nhầm lẫn tư duy phản biện với việc thích tranh cãi hay chỉ trích người khác. Tư duy phản biện (Critical thinking) là khả năng suy nghĩ rõ ràng và có lập luận về một hay nhiều quan điểm nào đó. Trên thế giới, chưa có một định nghĩa cụ thể và chính xác tuyệt đối về tư duy và kỹ năng phản biện, nhưng nhìn chung tất cả các khái niện hiện tại đều xoay quanh 2 giá trị là sự rõ ràng và khả năng lập luận.
Nhiều sinh viên thường ngần ngại trong việc đưa ra và bảo vệ quan điểm cá nhân. Tuy nhiên, trên thực tế, kỹ năng phản biện giúp con người rèn luyện và phát triển bản thân theo hướng tích cực.
Thông qua việc rèn luyện tư duy phản biện con người sẽ nâng cao được khả năng quan sát, khả năng tìm tòi. Việc đặt câu hỏi với mọi vấn đề sẽ giúp bạn có động lực tìm hiểu kiến thức để giải đáp những câu hỏi đó. Đồng thời việc kết nối thông tin thu nhận được cũng giúp nâng cao tư duy logic, lập luận của sinh viên. Khi đã có kiến thức đầy đủ về một vấn đề, sự tự tin gia tăng sẽ giúp bạn khẳng định mạnh mẽ quan điểm cá nhân.
Sinh viên Việt thường thiếu và yếu kỹ năng phản biện? (Nguồn: wikicachlam)
Phương pháp rèn luyện kỹ năng phản biện
Như đã đề cập ở trên, kỹ năng phản biện tốt giúp phát triển con người ở nhiều khía cạnh. Dưới đây là những yếu tố bạn cần quan tâm để giúp rèn luyện tư duy phản biện của bản thân.
- Tăng cường quan sát
Quan sát ở đây không chỉ đơn thuần là nhìn mà còn phải hiểu được đối tượng để phát hiện những vấn đề cần được cải thiện. Vấn đề cốt lõi ở đây là khi quan sát bạn cần phải giữ góc nhìn khách quan, không phán xét, áp đặt tư tưởng cá nhân đối với vấn đề.
Sau khi đã tiếp nhận thông tin cơ bản về đối tượng, kết hợp với hiểu biết cá nhân, bạn có thể suy đoán về cơ chế vận hành, bản chất của vấn đề. Nếu vẫn có những khúc mắc, bạn có thể yêu cầu người đối diện cung cấp thêm thông tin hoặc giải thích. Bằng cách này bạn sẽ nhanh chóng xác định được đâu là những yếu tố đang có vấn đề, cần tìm hiểu thêm.
- Luôn “đa nghi”
Đặt câu hỏi luôn là khởi đầu cho mọi quá trình học tập. Việc đặt câu hỏi sẽ trở thành động lực để bạn nỗ lực tìm kiếm thông tin, lời giải đáp cho vấn đề. Từ đó, bạn có thể đưa ra được những giải pháp phù hợp. Trong công việc, nỗ lực tìm hiểu và không ngừng đưa ra những đề xuất mới sẽ giúp bạn “ghi điểm” đối với nhà quản lý và trở thành nhân viên nổi trội. Trong học tập, những sinh viên có tinh thần hiếu học và ham tìm hiểu sẽ luôn nhận được ưu ái và tiến bộ nhanh.
Luôn đặt câu hỏi về mọi vấn đề giúp bạn phát hiện nhiều khía cạnh mới (Nguồn: seattleglobalist)
- Tích lũy kiến thức
Để có thể phát hiện được vấn đề, bạn cần có những kiến thức nền tảng vững vàng về nhiều lĩnh vực. Bạn cần có cái nhìn nghiêm túc về việc học tại trường, không nên xem nhẹ những kiến thức đại cương. Về cơ bản, những môn học đại cương sẽ cho bạn cái nhìn tổng quan và đa dạng hơn các môn học chuyên ngành.
Bên cạnh đó, đừng chỉ lãng phí thời gian online cho việc trao đổi với bạn bè, hãy sử dụng khoảng thời gian đó để tích cực tìm kiếm và cập những thông tin mới. Nếu có thời gian, bạn cũng nên tham gia các khóa học bổ sung kỹ năng mới, đó có thể là một ngoại ngữ mới hay một lĩnh vực mà bạn yêu thích. Khi tham gia những khóa học kỹ năng, bạn cũng có thể mở rộng mối quan hệ mới.
- Rèn luyện kỹ năng giao tiếp
Bạn có một quan điểm mới lạ, độc đáo về vấn đề nhưng sẽ chẳng ý nghĩa gì nếu bạn không có khả năng trình bày rõ ràng, mạch lạc để mọi người hiểu được. Bạn cần biết cách sử dụng từ ngữ, cấu trúc và cách ngắt nghỉ nhịp hợp lý để trình bày ý kiến của mình. Một lưu ý cho bạn là hạn chế sử dụng những từ ngữ mang tính chất học thuật, gây khó hiểu cho nhiều người, trừ khi bạn đang ở trong một buổi hội thảo về những nghiên cứu khoa học chuyên ngành.
Kỹ năng nói trước đám đông tốt sẽ giúp bạn giữ được bình tĩnh, tự tin trình bày ý kiến của mình. Cùng với đó, kỹ năng nghe chủ động và tích cực tiếp thu sẽ giúp bạn ghi nhận thêm nhiều ý kiến, quan điểm khác từ đó đưa ra giải pháp hợp lý sau cùng.
Tóm lại, kỹ năng phản biện tạo điều kiện phân tích, đánh giá và định hướng suy nghĩ của sinh viên. Hy vọng với những thông tin được trình bày trên đây, các bạn sẽ hiểu thêm về kỹ năng phản biện và có kế hoạch rèn luyện nó.
Khuê Lâm (Tổng hợp)
