Trẻ em xứng đáng được dành những điều tốt đẹp nhất. Nhưng điều đó không có nghĩa ba mẹ phải bảo bọc con quá kỹ, nếu không trẻ sẽ khó thích nghi với môi trường xung quanh, khiến khả năng tự lập kém và dễ dẫn đến những sai lệch trong nhận thức và hành động. Điều quan trọng là ba mẹ cần trang bị cho con những kỹ năng xã hội từ sớm. Vậy với trẻ, phát triển kỹ năng xã hội là gì?
Phát triển kỹ năng xã hội là gì?
Đó là những hoạt động tích cực, hướng vào cá nhân hoặc hoạt động nhóm với mục đích giúp trẻ có thể ứng phó hiệu quả với các vấn đề có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. Mục đích của kỹ năng xã hội là giúp trẻ làm chủ bản thân, ứng xử phù hợp với các chuẩn mực xã hội, thích nghi, học tập hiệu quả, nâng cao sức khỏe tinh thần và thể chất, có khả năng ứng phó tích cực trong các tình huống của cuộc sống.
Tại sao phải rèn luyện kỹ năng xã hội cho trẻ?
Rèn luyện kỹ năng xã hội sẽ giúp trẻ nhanh chóng hoà nhập và khẳng định vị trí của mình trong tập thể. Trẻ dù tài giỏi, thông minh nhưng nếu thiếu kỹ năng xã hội cũng sẽ khó tiếp cận, hòa nhập và khẳng định mình trong môi trường xung quanh. Nhiều thần đồng trên thế giới gặp khó khăn trong việc hòa nhập với cộng đồng vì thiếu kỹ năng xã hội. Chính vì thế, việc rèn luyện kỹ năng xã hội cho trẻ là yếu tố quyết định đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này của trẻ.
Kỹ năng xã hội giúp bé dễ thích nghi, hòa đồng hơn (Nguồn: meredithcorp)
Khi tìm hiểu kỹ năng xã hội là gì, ba mẹ sẽ thấy việc phát triển kỹ năng sống, kỹ năng xã hội cho trẻ bao gồm việc rèn luyện các kỹ năng cần thiết sẽ giúp trẻ dễ thích nghi với môi trường, hòa đồng với bạn bè và tự tin hơn. Từ đó, bé sẽ có cơ hội phát triển đồng đều về thể chất, nhận thức và tinh thần.
Rèn luyện kỹ năng xã hội cho trẻ
Để giải thích khái niệm kỹ năng xã hội là gì, có thể hơi mông lung nhưng trong thực tế, bạn có thể dạy trẻ những kỹ năng này thông qua các hoạt động dưới đây:
- Kỹ năng 1: Nói “Cảm ơn”
Một trong những câu nói quan trọng và cần thiết nhất mà bạn phải chỉ cho bé từ sớm là “Cảm ơn”. Lời cảm ơn thể hiện con người văn minh, hiểu biết và đây cũng là quy tắc cơ bản trong giao tiếp ứng xử lịch sự. Ngoài ra, nó còn thể hiện sự cảm kích của bản thân khi nhận được sự giúp đỡ từ người khác. Ngay khi mới bập bẹ biết nói mẹ có thể dạy bé nhận thức được điều này bằng cách nói "ạ”. Sau đó, khi trẻ lớn hơn, hãy thay thế bằng từ cảm ơn.
- Kỹ năng 2: Luân phiên
Trong mỗi cuộc trò chuyện, luôn có một người nói và những người còn lại lắng nghe. Sau đó, một người khác sẽ lên tiếng phản hồi hay tiếp nối câu chuyện phía trước và mọi người còn lại im lặng lắng nghe. Vai trò nghe và nói sẽ được thay đổi liên tục và điều này cũng đúng đối với các trò chơi hay những hoạt động khác. Đây là cách mà thế giới của chúng ta vận động, chờ đợi đến lượt của mình và nắm bắt được nó, đó là một trong những kỹ năng đầu tiên mà bé cần được dạy. Phụ huynh có thể dạy trẻ cách chia sẻ đồ chơi, giời hạn thời gian bé sẽ chơi một món đồ và nhường cho người khác khi đã hết thời gian.
Nên dạy trẻ biết kiên nhẫn và nhường nhịn (Nguồn: freeimages)
- Kỹ năng 3: Giao tiếp bằng mắt
Hãy chỉ cho bé kỹ năng giao tiếp bằng cách nhìn vào mắt một người khi đang nói chuyện. Đây là cách để rèn luyện sự tập trung, giúp trẻ không bỏ sót thông tin, đồng thời giảm bớt sự sợ hãi, lo lắng trong giao tiếp. Ánh mắt chăm chú sẽ dễ gây được thiện cảm và sự tin cậy từ người đối diện. Thông qua kỹ năng này, bạn sẽ thấy bé mau chóng làm chủ được những cuộc nói chuyện như thế nào và sau này cũng sẽ càng hiểu rõ hơn về tầm quan trọng cũng như khái niệm kỹ năng xã hội là gì.
- Kỹ năng 4: Xử lý tình huống
Hãy thường xuyên trò chuyện với bé về những tình huống có thể xảy ra trong cuộc sống hàng ngày. Chẳng hạn, “con sẽ làm gì khi bị một bạn khác bắt nạt”, "con làm gì khi có người lạ muốn đưa con về nhà", "khi bị lạc, con sẽ làm gì"... Hãy cho bé thấy một ví dụ cụ thể và cùng nhau bàn về cách giải quyết. Khi áp dụng cách nói chuyện này thường xuyên, bé sẽ hình thành được những kỹ năng sinh tồn, những cách phản ứng khi gặp sự cố.
- Kỹ năng 5: Thực hành
Đừng quá lo lắng vì phải đưa con đến các buổi tiệc hay những sự kiện đông người. Bé có thể nghịch ngợm, có thể xử sự một cách sai lầm nhưng quan trọng hơn hết là bạn sẽ cùng còn rút ra được bài học gì từ những sai lầm đó. Hãy chỉ ra lỗi sai và cho con một số lời khuyên để bé biết mình cần phải làm gì nếu tình huống xảy ra lần tới.
Quan trong hơn hết, ba mẹ chỉ cần hiểu cơ bản kỹ năng xã hội là gì và hãy luôn làm gương cho tất cả những phẩm chất, kỹ năng mà bạn muốn con có được. Hãy cho trẻ thấy bạn tử tế ra sao, hòa đồng và tự tin như thế nào. Đừng quên rằng, ba mẹ chính là tấm gương sáng và quan trọng nhất của bé.
Khuê Lâm (Tổng hợp)
