Sốc văn hóa ngược ở một số lĩnh vực có thể là cảm giác của không ít du học sinh Canada khi trở về Việt Nam. Nhiều người thậm chí phải mất khoảng thời gian khá dài để thích nghi lại.
Đa số các du học sinh đều lựa chọn đất nước có nền giáo dục, văn hóa phát triển hơn để theo đuổi con đường học tập. Khi trở về, sau một thời gian đã quen với môi trường ở nước ngoài, có thể các bạn sẽ đối mặt cảm giác không được "đồng điệu" trong suy nghĩ, thói quen sinh hoạt hay những thay đổi của các bạn chưa được mọi người đón nhận. Điều đó khiến cho các bạn du học sinh Canada ít nhiều bị sốc văn hóa ngược.
Sốc văn hóa ngược là gì?
Sốc văn hóa ngược là một trạng thái thường gặp của các du học sinh, những người sống ở nước ngoài một thời gian và sau đó quay trở về quê hương.
Hội chứng này được cho rằng đôi khi còn nghiêm trọng hơn sốc văn hóa xuôi. Lý do là khi đến một môi trường mới mẻ thì việc không thể thích nghi, hòa nhập là điều có thể lường trước và chuẩn bị tâm lý để đối diện.
Trong khi đó, việc sốc văn hóa ngược lại ít được du học sinh Canada nhắc đến. Một số người có tâm lý chủ quan khi quay trở lại quê hương mà không tìm hiểu những thay đổi tại đó. Đôi khi, việc sốc văn hóa ngược còn bị hiểu lầm là sính ngoại, có thể khiến cho các du học sinh ngại chia sẻ với người thân, bạn bè.
Các phương diện có thể gây sốc văn hóa ngược và phương pháp đối mặt
Ngôn ngữ
Nhiều năm sinh sống, học tập và giao tiếp bằng ngôn ngữ khác có thể sẽ làm bạn "quên" cách diễn đạt một số từ tiếng Việt mà chỉ hiểu nghĩa trong tiếng nước ngoài. Điều đó dễ dẫn đến việc du học sinh về nước sử dụng đan xen tiếng Việt và ngoại ngữ khác.
Ngôn ngữ luôn không ngừng thay đổi mỗi ngày. Bạn có thể sẽ hết sức ngạc nhiên về những từ quá khác lạ mà mọi người xung quanh sử dụng so với nhiều năm trước. Việc không hiểu một số tiếng lóng phát sinh từ các phương tiện giải trí hay những cập nhật mới có thể sẽ làm bạn "chơi vơi".
Do đó, trong thời gian du học Canada, bạn vẫn nên xem báo chí trong nước, xem các bộ phim về quê hương nơi mình sinh sống, thường xuyên trò chuyện với cha mẹ, bạn bè để không quên tiếng mẹ đẻ. Đồng thời, hãy luôn cập nhật những xu hướng, thay đổi của đất nước để tránh bỡ ngỡ khi quay trở lại.
Công việc
Có vẻ như đây là vấn đề nghiêm trọng đối với các du học sinh Canada khi về nước để tìm việc. Không phải bằng cấp hay năng lực mà sự khác biệt về tác phong và suy nghĩ mới là vấn đề lớn nhất.
Đối với những người tiếp nhận nền giáo dục Canada cùng phong cách sống và làm việc chủ động thì ít hay nhiều vẫn khó làm việc hòa hợp ngay với các sinh viên Việt Nam. Mỗi nền giáo dục có một đặc thù riêng, điều đó sẽ ảnh hưởng và tạo sự khác nhau trong tác phong làm việc.
Nhiều du học sinh có thể cảm thấy hoang mang, lạc lõng trong cuộc họp khi chỉ mình họ phát biểu, tranh luận. Thậm chí trong một số trường hợp, cách bạn làm có thể đúng đắn nhưng lại bị bác bỏ vì không phù hợp với số đông nhân viên ở công ty.
Những điều như vậy có thể làm bạn cảm thấy chán nản. Vì vậy, bạn nên tìm hiểu kỹ càng trước khi quyết định xin việc ở công ty nào đó.
Mối quan hệ với mọi người
Khi đi du học, bạn không thể thường xuyên gặp bạn bè. Khác biệt về múi giờ cũng khiến việc gọi điện nói chuyện với nhau gặp nhiều trở ngại. Dù mạng xã hội ngày nay đang phát triển nhưng không phải lúc nào bạn cũng có chủ đề chung để nói với mọi người. Việc "xa mặt cách lòng" là khó tránh khỏi. Thời gian, những đổi mới đó có thể khiến cho du học sinh Canada và gia đình, bạn bè cảm thấy xa cách với nhau dù ít hay nhiều.
Hãy kiên nhẫn và mở lòng hơn với thay đổi. Thay vì cố gắng kể những gì đã gặp phải ở nước ngoài hay so sánh sự khác nhau giữa Việt Nam với Canada, các du học sinh nên lắng nghe mọi người xung quanh nhiều hơn và cập nhật những thông tin mình bỏ lỡ trong thời gian qua.
Văn hóa địa phương
Nếu đã quen với cuộc sống tại Canada, với việc xếp hàng ngay ngắn khi mua đồ, luôn nói “Cảm ơn/Xin lỗi” hay dừng xe đúng vạch quy định thì bạn sẽ cảm thấy hơi "hoảng" khi quay về Việt Nam. Tái thích nghi và hòa nhập lại cuộc sống là một thử thách.
Cách giải quyết hiệu quả cho vấn đề này là hãy thoải mái đón nhận. Đừng quá gay gắt với mọi thứ khi bạn không thể thích ứng được và nhẹ nhàng từ chối thay vì phàn nàn.
Mỗi quốc gia đều có văn hóa riêng, đó là giá trị của sự khác biệt. Đừng nên xem việc thích nghi với những bản sắc đó là một điều khó khăn trong cuộc sống.
Hãy lên kế hoạch, tìm hiểu, dung hòa tất cả mọi thứ khi bạn đi đến nơi nào đó như trở thành du học sinh Canada. Đồng thời, hãy mang những điều mới mẻ mà bạn tích lũy được từ nước ngoài làm giàu cho bản sắc dân tộc, bạn nhé!
Ngọc Liễu (Tổng hợp)
